Sanktuarium Miłosierdzia Bożegow Białymstoku

Niniejszy dokument stanowi realizację obowiązku prawnego dotyczącego wprowadzenia we wszelkich instytucjach, w których przebywają dzieci, standardów ich ochrony przed krzywdzeniem [ustawa z dnia 28 lipca 2023 roku o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2023 poz. 1606)]. Treść dokumentu jest wzorem, który może być wykorzystany przez osoby odpowiedzialne za różne formy duszpasterstwa parafialnego do tworzenia własnych standardów ochrony dzieci uwzględniających specyfikę danej parafii. Opracowując dokument, braliśmy pod uwagę wytyczne zarówno prawa państwowego, jak i kościelnego.

Wstęp

W oparciu o inicjatywy i dyskusje międzynarodowe, raporty z badań na temat sytuacji dzieci w Polsce oraz coraz wyraźniejsze zaniepokojenie opinii publicznej postulat opra- cowania ogólnopolskiej strategii ochrony dzieci przed przemocą w naszym kraju docierał do świadomości społecznej w latach2016-2018 w kierunku opracowania i wdrożenia

„Narodowej strategii walki z przemocą wobec dzieci”. We wnioskach różnych środowisk podkreślano, że potrzebne są działania oparte na wiedzy, empatii, dobrej diagnozie i skoordynowanym zarządzaniu. Uznawano, że obok zagrożeń, na jakie narażone są dzieci i przed którymi należy je chronić, należy skoncentrować uwagę na szukaniu takich form wspierania i ochrony dzieci oraz reagowania na przemoc, które nie tylko będą zabezpieczały je przed dalszą przemocą,lecz także stworzą warunki do świadomego ich udziału w budowaniu bezpiecznych środowisk, czyli wyrzeczenia się wszelkiej przemocy wobec słabszych. Strategia, jaka wyłaniała się z dyskusji, zmierzała do usystematyz owania działań na rzecz dzieci, rozproszonych w licznych aktach prawnych, w spójny program działań realizowanych wszędzie tam,gdzie przebywają dzieci, gdzie się uczą, doskonalą swoje umiejętności artystyczne i sportowe, gdzie otrzymują pomoc w rozwoju duchowym i religijnym.

Aby ta strategia mogła się stać obowiązującym prawem w społeczeństwie, którego wrażliwość została stępiona podziałami uniemożliwiającymi wspólne i spójne działania, potrzeba było szoku spowodowanego śmiercią Kamilka z Częstochowy. Jego gehenna działa się pośród niezdolności otoczenia do rozpoznania krzywdzenia i do adekwatnego reagowania na nie. To jego śmierć przyspieszyła niemal jednomyślne przyjęcie jeszcze przed październikowymi wyborami do Sejmu rozwiązań zawartych w tzw. Ustawie Kamilka. Ta ustawa zrodzona z odruchu solidarności ponad wszystkimi podziałami została bezzwłocznie przyjęta przez Kościół. Odpowiedź pasterzy, osób duchownych i kompetentnych świeckich od wielu lat zaangażowanych w ochronę dzieci oraz osób bezbronnych przed przemocą sprawiła, że Kościół jako jedna z pierwszych instytucji postanowił przyjąć i wdrożyć w swoich placówkach standardy ochrony dzieci przed przemocą. To zaangażowanie nie jest przypadkowe. Przez nie Kościół realizuje misję powierzoną mu przez Pana, aby nie zginęło żadne z tych najmniejszych. W oparciu o tę ewangeliczną misję uznaje, że dobro dziecka jest najważniejsze. Ludzie Kościoła przyjmują nie tylko ustawową, lecz przede wszystkim moralną odpowiedzialność za ochronę i promowanie dobra wszystkich dzieci oraz zobowiązują się dołożyć wszelkich starań, aby zapewnić bezpieczne i przyjazne środowisko, w którym dzieci są szanowane i doceniane. Niedopuszczalne jest bowiem stosowanie przez kogokolwiek wobec dziecka przemocy w jakiejkolwiek formie. Wszyscy jesteśmy więc zobowiązani do uczenia się rozpozna- wania tych, którzy potrzebują pomocy i wsparcia oraz bezzwłocznego podejmowania działań w przypadku podejrzeń lub ujawnienia okoliczności, które mogą wskazywać, że dziecku zagraża lub dzieje się krzywda. Kościół działa sprawnie i zgodnie z procedurami, aby zapewnić dzieciom skuteczną pomoc i wsparcie na jak najwcześniejszym etapie, przestrzegając praw dziecka wynikających z Konwencji o Prawach Dziecka. Powiedzenie: „Gdzie kończy się wiedza, zaczyna się przemoc” wyznacza cel standardów. Posiadając odpowiednią wiedzę i mając świadomość zagrożeń, Kościół może w odpowiedni sposób zapobiec krzywdzie i skutecznie ochronić przed nią dzieci oraz osoby bezbronne.
Specyfika środowiska parafialnego

Parafia, jako podstawowa komórka instytucjonalna Kościoła, wyróżnia się specyficznymi obszarami działania. Odprawiane są w niej liczne nabożeństwa i uroczystości oraz sprawowane są sakramenty (Eucharystii,chrztu, bierzmowania, małżeństwa oraz pokuty i pojednania). W parafii żegnamy też naszych zmarłych. Odwiedziny chorych oraz wizyty duszpasterskie dają okazję do wglądu m.in. w sytuację rodzinną,materialną parafian, również w kontekście zauważenia krzywdy  i przemocy, a co za tym idzie dają możliwość podjęcia odpowiednich kroków zapobiegawczych lub interwencji. W parafii funkcjonują różne grupy duszpasterskie, odbywają się zbiórki ministrantów, lektorów, próby scholi, wyjazdy parafialne z księdzem, np. pielgrzymki, wyjazdy z ministrantami, scholą itp. Prowadzone są często kawiarenki parafialne, świetlice. Funkcjonują kancelaria parafialna oraz media parafialne (strony www,gazetki, profile w mediach społecznościowych). Istnieje rada parafialna, a parafia dysponuje i zarządza własnymi finansami. Praktykowany jest też jasny podział hierarchiczny: proboszcz, wikariusze itd. Proboszcz zazwyczaj towarzyszy parafianom przez wiele lat ich rozwoju religijnego.Bywa, że parafianie uczestniczą w uroczystościach związanych z życiem osobistym duszpasterzy, np. prymicje, rocznice itp. Również księża zaprasza- ni są przez parafian na uroczystości rodzinne. W parafii zatrudniane są osoby świeckie lub siostry zakonne jako pracownicy parafialni lub posługujący jako wolontariusze ,np. szafarz, prezes ministrantów,ceremoniarz, zakrystianin, kościelny,konserwator,gospodyni, grabarz itp. Dodatkowo w parafii i przy parafii funkcjonują często osoby, które potrzebują pomocy i jej szukają, np. bezdomni czy więźniowie. Czasem też parafia użycza lub udostępniania pomieszczenia parafialne innym podmiotom zewnętrznym.

To w parafii głównie toczy się życie sakramentalne wiernych, a życie rodzinne

wokół celebracji roku liturgicznego. Rodzice w zaufaniu przyprowadzają swoje dzieci do parafii i oczekują, że będą tam one bezpieczne. Parafianie są osobami w różnym wieku, w różnej sytuacji rodzinnej, zawodowej, a duszpasterze oraz osoby pracujące na rzecz parafii mają nierzadko wgląd w ich potrzeby oraz możliwość zaradzeniaim. Z tego powodu standardy ochrony dzieci w obszarze parafialnym poszerzone zostały o ochronę osób dorosłych i nie dotyczy to wyłącznie osób zależnych, bezbronnych, lecz wszystkich. Mają one za zadanie chronić przed wszelkiego rodzaju nadużyciami, przed krzywdą, przemocą, w tym przed wykorzystaniem seksualnym. Działają w obie strony–chronią zarówno parafian, jak i osoby duchowne, pracowników i wolontariuszy parafii.

Ten szeroki zakres działalności oraz wielość osób zaangażowanych w życie parafialne,mogących mieć dostęp do dzieci i młodzieży oraz posiadających wgląd w prywatne życie parafian, zobowiązuje nas do szczegółowego opracowania zasad ochronnych.

Sama dynamika życia parafialnego zawiera w sobie specyficzne czynniki chroniące przed przemocą, takie jak: poczucie sacrum, permanentna formacja, społeczne zaufanie, poczucie przynależności i wzajemnej odpowiedzialności, relacje oparte na zasadach ewangelicznych, wspólnotowość,w tym przynależność młodzieży do pozytywnej grupy rówieśniczej oraz publiczność działań (większość aktywności dzieje się na oczach innych), w tym nadzór rodziców. Dodatkowo,przy okazji np.nagłych wezwań do chorych lub podczas wizyt duszpasterskich, istnieje możliwość dostrzeżenia specyficznych potrzeb parafian lub deficytów, w tym przemocy w obszarze rodzinnym i podjęcia odpowiedniej interwencji. Księża posługujący w parafii są często tymi osobami, do których zwracają się o pomoc osoby doświadczające jakiejkolwiek krzywdy, szukające wsparcia i zrozumienia.

Jednakże w specyficznej dynamice życia parafialnego obecne są również czynniki zagrażające,ułatwiające zaistnienie przemocy. Będą nimi np. społeczne zaufanie i autorytet, jakim cieszą się księża. Wiedza duszpasterzy o życiu parafian, znajomość ich tajemnic, warunków materialnych, problemów i potrzeb oraz fizyczna obecność w ich przestrzeni prywatnej daje możliwość manipulacji i wykorzystania, stanowi poważny czynnik zagrożenia. Niebezpieczne jest też nawiązywanie przez księży specyficznych relacji, polegających na wyróżnianiu wybranych parafian. Niedojrzałość księży czy zaangażowanych współpracowników, np. tzw. charyzmatycznych i autorytarnych liderów-celebrytów, zawsze będzie zagrożeniem. Ewentualny brak wiedzy i kompetencji spowiedników zawsze będą sprzyjały wystąpieniu nadużyć duchowych. Z wyżej wymienionych powodów zredagowane zostały poniższe standardy ochrony.

Formy przemocy wobec dziecka

przemoc wobec dzieci – wszelkie formy złego traktowania fizycznego i/lub emocjonalnego, wykorzystywania seksualnego, zaniedbania lub niedbałego traktowania, wyzysku komercyjnego lub innego, skutkujące rzeczywistą lub potencjalną szkodą dla zdrowia, przetrwania, rozwoju lub godności dziecka w kontekście relacji odpowiedzialności, zaufania lub siły. Dzieli się powszechnie na pięć podtypów: przemoc fizyczna, znęcanie się emocjonalne/psychiczne, zaniedbanie, narażenie na przemoc w rodzinie, wykorzystywanie seksualne. W kontekście Kościoła katolickiego ważne jest także uznanie przemocy duchowej za dodatkowy podtyp przemocy.

• przemoc fizyczna to przemoc,wwynikuktórejdzieckodoznajefizycznejkrzyw- dy lub jest nią potencjalnie zagrożone. Krzywda ta następuje w wyniku działa- niabądźzaniechaniadziałaniazestronyrodzicalubinnejosobyodpowiedzial- nej za dziecko, lub której dziecko ufa, bądź która ma nad nim władzę. Przemoc fizyczna wobec dziecka może być czynnością powtarzalną lub jednorazową.

•przemoc psychiczna i emocjonalna to przewlekła, niefizyczna, szkodliwa inte- rakcjawobecdziecka,obejmującazarównodziałania,jakizaniechania.Zalicza- mydoniejm.in.niedostępnośćemocjonalną,zaniedbywanieemocjonalne,relację zdzieckiemopartąnawrogości,obwinianiu,oczernianiu,odrzucaniu,nieodpo- wiednierozwojowolubniekonsekwentneinterakcjezdzieckiem,niedostrzega- nie lub nieuznawanie indywidualności dziecka i jego granic psychicznych.

• zaniedbywanie dziecka to chroniczne lub incydentalne niezaspokajanie jego podstawowych potrzeb fizycznych/psychicznych i/lub nierespektowanie jego podstawowychpraw,powodującezaburzeniajegozdrowiai/lubtrudności wrozwoju.Dozaniedbywaniadochodziwrelacjidzieckazosobą,którajestzo- bowiązana do opieki, wychowania, troski i ochrony dziecka.

• narażenienaprzemocwrodzinie–formapsychicznegoznęcaniasięnaddziec- kiem,wktórejdzieckojestobecne–słyszylubwidzi–gdyinnyczłonekrodziny doświadcza przemocy fizycznej, psychicznej lub seksualnej albo widzi szkody wyrządzone osobom lub mieniu w wyniku agresywnego zachowania członka rodziny.

• wykorzystywanie seksualne dziecka – wykorzystanie seksualne dziecka to włączanie dziecka w aktywność seksualną, której nie jest ono w stanie w pełni zrozumiećiudzielićnaniąświadomejzgodyi/lubnaktórąniejestdojrzałeroz- wojowoiniemożezgodzićsięwważnyprawniesposóbi/lubktórajestniezgod- naznormamiprawnymilubobyczajowymidanegospołeczeństwa.Zwykorzy- staniem seksualnym mamy do czynienia, gdy taka aktywność wystąpi między dzieckiemadorosłymlubdzieckiemainnymdzieckiem,jeśliteosobyzewzglę- dunawiekbądźstopieńrozwojupozostająwrelacjiopieki,zależności,władzy. Celem takiej aktywności jest zaspokojenie potrzeb innej osoby (World Health Organization). Obejmuje zachowania z kontaktem fizycznym (w tym penetra- cyjne) oraz bez kontaktu fizycznego, może wtedy przybrać formę seksualizacji, robienia zdjęć lub filmów wideo przedstawiających dzieci o charakterze jedno- znacznie seksualnym, zmuszania dzieci do oglądania czynności seksualnych lubwzięciawnichudziałulubzmuszaniadziecidouprawianiaseksulubanga- żowania się w czynności seksualne z innymi dziećmi lub dorosłymi. Obejmuje równieżwyzyskiwanieseksualnedzieci,czyliczerpaniezyskunp.zpornografii z udziałem dzieci lub prostytucji dziecięcej. Grooming (wobec dziecka) – za- chowania, których celem jest przygotowanie dziecka do wykorzystywania sek- sualnego. Obejmuje nawiązanie szczególnej relacji z dzieckiem, często również warunkowanie rodziców i innych dorosłych oraz osłabienie ich czujności, aby myśleli, że relacja z dzieckiem jest normalna i pozytywna.

przemoc rówieśnicza (agresja rówieśnicza, bullying) – występuje, gdy dziecko do- świadczaróżnychformprzemocyzestronyrówieśników,bezpośredniolubzuży- ciem technologii komunikacyjnych. Ma miejsce wtedy, gdy działanie ma na celu wyrządzenie komuś przykrości lub krzywdy (intencjonalność), ma charakter sys- tematyczny (powtarzalność), a ofiara jest słabsza od sprawcy bądź grupy spraw- ców. Obejmuje przemoc werbalną (np. przezywanie, dogadywanie, ośmieszanie), relacyjną (np. wykluczenie z grupy, ignorowanie, nastawianie innych przeciwko osobie),fizyczną(np.pobicie,kopanie,popychanie,szarpanie),materialną(np.kra- dzież,niszczenieprzedmiotów)orazelektroniczną(złośliwySMSlube-mail,wpis wmediachspołecznościowych,umieszczaniewInterneciezdjęćlubfilmówośmie- szającychofiarę),atakżeprzemocpodczasrandkizestronychłopaka/dziewczyny. STANDARD1

STWORZENIE I ZACHOWANIE BEZPIECZNEGO ŚRODOWISKA W PARAFII

W parafii pw. Miłosierdzia Bożego w Białymstoku zostałopracowanyiwprowadzonywżyciewewnętrz-

nydokument,wktórymzawartajestpolitykaochronyprzebywającychtamdzieci iosóbdorosłychzgodniezobowiązującymistandardamiwyznaczonymizarówno przez dokumenty państwowe (Ustawę o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opie- kuńczyorazinnychustawzdn.28lipca2023r.–tzw„UstawaKamilka”),jak i wskazania wynikające z Wytycznych Kościoła katolickiego w Polsce.

W przygotowaniuwewnętrznegodokumentuuczestniczązaangażowaniświeccy, a także dzieci.

STANDARD 2

WERYFIKACJA, DELEGOWANIE I EDUKACJA KAPŁANÓW, OSÓB KONSEKROWANYCH I ŚWIECKICH PRACUJĄCYCH Z DZIEĆMI I Z OSOBAMI BEZBRONNYMI W PARAFII

1.Obowiązki proboszcza (Załączniki1i2)

Do obowiązków proboszcza należy wdrażanie w życie standardów ochrony przed przemocą.

Za niezastosowanie się do standardów odpowiedzialność personalnie ponosi proboszcz parafii, również wobec prawa.

O każdej osobie zaangażowanej w parafii i mającej kontakt z dziećmi w obszarze związanym z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez dzieci, lub z opieką nad dziećmi proboszcz uzyskuje danezRejestruSprawców Przestępstw naTle Seksualnym(https://arch-bip.ms.gov. pl/pl/rejestry-i-ewidencje/rejestr-sprawcow-przestepstw-na-tle-seksualnym/).

Dodatkowo, przed nawiązaniem stosunku pracy lub przed dopuszczeniem osoby do działalności (np. wolontariackiej) związanej z wychowaniem, edukacją, wypo- czynkiem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, upra- wianiemsportulubrealizacjąinnychzainteresowańprzezdzieci,lubzopiekąnad nimiproboszczmaobowiązekuzyskaniaodtejosobyinformacjizKrajowegoReje- struKarnegowzakresieprzestępstwokreślonychwrozdz.XIXk.k.(przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu) i XXV k.k. (przestępstwa przeciwko wolności seksu- alnej i obyczajowości) oraz w zakresie art. 189a k.k. (handel ludźmi), art. 207 k.k. (znęcanie się nad osobą najbliższą lub pozostającą w stosunku zależności) oraz przestępstw z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.

Jeśli parafia zatrudnia firmy z zewnątrz lub udostępnia pomieszczenia podmio- tom zewnętrznym, a ich działalność nie obejmuje kontaktu z dziećmi jw., należy po pierwsze: zadbać o to, aby dzieci faktycznie nie przebywały same w obecności osóbzzewnątrz,podrugiewskazanejest,abyosobytelubzarządcępodmiotuze- wnętrznego zapoznać z standardami ochrony dzieci i przyjąć od nich oświadcze- nie z Załącznika 2.

Proboszcz parafii powołuje Zespół ds. Prewencji. W jego skład wchodzą: osoba odpowiedzialnazastandardyochronydzieci,osobazaufanaorazosobaodpowie- dzialna za interwencję.

)Osoba odpowiedzialna za standardy troszczy się o to, aby standardy były w parafii znane, wdrażane i przestrzegane.Każda odrębna grupa parafialna,np.ministranci, może wyznaczyć własną taką osobę.

Osoba zaufana powołana jest do przyjmowania zgłoszeń w przypadku naruszenia standardów lub zaistnienia incydentów przemocy. Musi to być osoba faktycznie budząca zaufanie, odpowiednio przygotowana oraz posiadająca tzw. kompetencje miękkie, predysponujące ją do kontaktu z osobami skrzywdzonymi. Nie może ona na własną rękę podejmować działań służących wyjaśnieniu podejrzeń i zarzutów lub weryfikacji zgłaszanych faktów. Współpracuje ściśle z osobą odpowiedzialną za interwencję. Osoby te zobowiązane są do za- chowania poufności (Załącznik4).

2.Obowiązkiduszpasterzydzieci

Duszpasterze dzieci powinni:

• •czuwać nad własną dojrzałością emocjonalną,psychiczną,duchową;

• •starać się o dobór żywo wierzących, rzetelnych, zweryfikowanych i odpowiednio przeszkolonych osób do pełnienia funkcji animatorów, wychowawców itd.;

• •wspierać dzieci w ich rozwoju ku dojrzałości;

• •dbać o respektowanie zasad kultury(wobecdzieciimiędzy nimi);

• •czuwaćnadrównymtraktowaniemwszystkichdzieci,zuwzględnieniemichszcze- gólnych potrzeb i osobistych uwarunkowań;

• •dbaćoprzestrzeganieprawadonienaruszalnościcielesneji prywatności;

• •organizowaćdziałaniaduszpasterskiewmiejscachbezpiecznych;

• •utrzymywaćmożliwieżywyitransparentnykontaktzrodzicamidzieci;

• •dbaćoprzestrzeganiezasadprywatnościiochronywizerunkuorazdanychosobo- wych dzieci (Załącznik 5).

STANDARD 3

SPOSÓB REAGOWANIA NA OSKARŻENIA LUB NIEWŁAŚCIWE ZACHOWANIA

• •W przypadkach przemocy fizycznej bądź seksualnej,gdy sprawcą jest osoba dorosłalubdziecko,należyzgłosićtenfaktzgodniezprawemdoorganówściganialub/ oraz do delegata właściwej instytucji kościelnej.

• •Gdy sprawa dotyczy niewłaściwego zachowania osób świeckich zatrudnionychwparafiibądźwolontariuszy,sprawęnależyzbadaćipodjąćadekwatnekroki wzależnościodtego,czegodotyczyłotozachowanie.Każdorazowonależypodjąć z tą osobą rozmowę i jeśli zajdzie taka potrzeba, to okresowo lub stale wycofać jąz pracy duszpasterskiej.

• •Jeśli niewłaściwe zachowanie dotyczy dziecka, należy o tym zawiadomić jego ro- dziców i wraz z nimi podjąć odpowiednie działania.

• •Jeśli sprawa dotyczy niewłaściwych zachowań dzieci wobec siebie nawzajem, należyniezwłoczniezawiadomićrodzicówdzieciiwrazznimipodjąćodpowied- nie działania.

• •Osobaodpowiedzialnazaprzyjmowaniezgłoszeńwspółpracujezproboszczem i delegatem diecezjalnym i/lub zakonnym.

• •Każda informacja o niewłaściwym zachowaniu powinna być traktowana poważ- nie, gdyż jest działaniem prewencyjnym.

• •Jeśli jakakolwiek osoba dorosła zaangażowana w pracę duszpasterską w parafii dowiesięoddziecka,żedoświadczaonoprzemocy,automatyczniemaobowiązek zastosowaniasiędoart.304k.p.k.mówiącegootym,żekażdy,ktodowiesięopo- pełnieniuprzestępstwaściganegozurzędu,maspołecznyobowiązekzawiadomić o tym prokuratora lub policję.

STANDARD 4

ZAPEWNIENIE OPIEKI I WSPARCIA OSOBOM SKRZYWDZONYM

• •Każda osoba, która mówi o doświadczanej przez siebie krzywdzie, winna zostać przyjęta z szacunkiem i uważnie wysłuchana.

• •Osobaskrzywdzonapowinnaotrzymaćinformacjęomożliwychformachpomocy, z której może skorzystać na terenie parafii lub poza nią.

• •W sytuacji, gdy osoba wskazana jako sprawca jest kapłanem lub inną osobą za- angażowaną w parafii, należy jak najszybciej zapewnić bezpieczeństwo osobie skrzywdzonej (np. przez niedopuszczanie do niej osoby wskazanej lub podejrza- nejokrzywdę).Następnienależyjejudzielićpomocy,jakiejpotrzebuje.Osobypo- szkodowane nie powinny być obarczane kosztami udzielanej im pomocy.

• •Troska duszpasterska wobec osoby skrzywdzonej i jej bliskich polega przede wszystkimnażyczliwymwysłuchaniuipomocywodbudowaniujejwięzizBogiem izaufaniadoKościoła.Organizowanajestwporozumieniuzdiecezjalnymduszpa- sterzem ds. pomocy duchowej osobom skrzywdzonym.

• •Jeśliosobaskrzywdzonanależaładojakiejśgrupyparafialnej,równieżinniuczestni- cytejgrupypowinniotrzymaćpomocduszpasterskąiewentualniepsychologiczną.

• •Jeśli osobą skrzywdzoną jest dziecko, pomoc powinna otrzymać również jego rodzina.

• •Parafianie powinni być we właściwy sposób poinformowani o tym, co się wyda- rzyło,orazotrzymaćstosownąpomoc.Należyprzytymzachowaćzasadęochrony dobrego imienia osoby skrzywdzonej.

• •Jeśli zgłoszenie dotyczy przestępstwa określonego w prawie karnym i/lub kano- nicznym, osoba przyjmująca zgłoszenie postępuje zgodnie z procedurami zawar- tymi w Wytycznych KEP.

• •Jeślizgłoszeniedotyczyinnejkrzywdyczyniewłaściwegozachowania,osobazgła- szająca otrzymuje informację o podjętych w sprawie krokach.

• •Wszelkie działania i uzyskane informacje objęte są zasadą poufności, ale osoby skrzywdzonej nie wolno zobowiązywać do zachowania tajemnicy.

STANDARD 5

SPOSÓB POSTĘPOWANIA Z OSKARŻONYMI O WYKORZYSTANIE SEKSUALNE I PRZEMOC

• •Do parafii mogą należeć osoby, które są oskarżone o różne przestępstwa bądź mają wyrok w zawieszeniu, lub też wróciły do środowiska po odbytym wyroku. Nie powinny one pracować z dziećmi, natomiast powinny zostać objęte pomocą duszpasterską.

• •Wsytuacji,gdypodejrzanymluboskarżonymjestdziecko,należywspółpracować zjegorodzicamilubopiekunamiprawnymiwtakimzakresie,wjakimjesttomoż- liwe i potrzebne. Ich również dobrze jest otoczyć opieką duszpasterską.

• •W sytuacji, gdy osobą podejrzaną lub oskarżoną jest kapłan lub osoba konsekro- wana,należyzastosowaćsiędowskazańuzyskanychodbiskupamiejscalubprze- łożonych. W sytuacji, gdy podejrzenie lub oskarżenie dotyczy proboszcza, osoba odpowiedzialna w parafii za interwencję zgłasza sprawę bezpośrednio do die- cezjalnego lub zakonnego delegata ds. ochrony dzieci i młodzieży. Wobec takiej osoby powzięte zostają kroki przewidziane przez Wytyczne KEP.

• •Gdy osobą podejrzaną lub oskarżoną jest świecki pracownik lub wolontariusz pa- rafialny, należy odsunąć taką osobę od podejmowanej pracy związanej z kontak- tem z dziećmi na czas wyjaśnienia sprawy lub do czasu decyzji prokuratury oraz objąć ją stosowną opieką (psychologiczną, duszpasterską).

• •W procesie wyjaśniania sprawy oraz w podawaniu informacji należy również zadbać o zachowanie ochrony dobrego imienia domniemanego sprawcy.

• •Wprzypadkuzaistnieniafałszywegooskarżenia,jeślizarzutyniezostanąpotwier- dzone, a oskarżenie znane było osobom postronnym, należy przekazać im infor- mację o niewinności oskarżonego w formie komunikatu biskupa miejsca.

STANDARD 6

ZASADY CHRONIĄCE W OBSZARZE PARAFIALNYM

6.1.Zasady chroniące dotyczące dzieci(granice zachowań)

Dzieckiem jest osoba, która nie ukończyła 18. roku życia. Dziecko, rozwijając się, konstytuuje siebie jako osobę. Potrzebuje do tego opieki, troski,serdeczności,kształcenia i wychowania. Dzieje się to w rodzinie, ale również poprzez relacje z autorytetami oraz wartościami przekazywanymi w środowisku rówieśniczym i wychowawczym. Wszelkie oddziaływanie wychowawcze zawsze musi się dokonywać z poszanowaniem woli rodziców bądź prawnych opiekunów.

Wprawdzie niemożliwe jest stworzenie wyczerpującej listy zachowań niepożądanych, aniteżwskazanieprecyzyjnychgranicwszystkichzachowań,należyjednakkiero- wać się poniższymi wskazówkami oraz roztropnością i wrażliwością ewangeliczną.

• W parafii pw. Miłosierdzia Bożego w Białymstoku, Pl. Bł. Michała Sopoćki 1 został opracowany wewnętrzny dokument dotyczący ochrony przebywających w niej dzieci i osób dorosłych zgodnie z obowiązującymi standardami wyznaczonymi zarówno przez dokumenty państwowe (Ustawę o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz innych ustaw z dn. 28 lipca 2023 r. – tzw. „Ustawa Kamilka”), jak i wskazania wynikające z Wytycznych Kościoła katolickiego w Polsce.

• Program ochrony dotyczy szczegółowych zasad bezpieczeństwa i sposobów ochrony przebywających tam dzieci i bezbronnych dorosłych, czyli:
  • pozyskiwanie personelu i innych osób zaangażowanych duszpastersko w parafii;
  • bezpiecznych relacji pomiędzy dorosłymi świadczącymi pomoc duszpasterską w parafii a dziećmi i bezbronnymi dorosłymi;
  • bezpiecznych relacji pomiędzy rówieśnikami;
  • bezpiecznego korzystania z Internetu i mediów elektronicznych;
  • ochrona danych osobowych;
  • sposobu reagowania w przypadku podejrzenia, że dziecko doświadcza przemocy fizycznej, psychicznej czy seksualnej i zasad prowadzenia rejestru interwencji
  • pomocy osobom pokrzywdzonym.

• Standardy ochrony są dostępne w parafii i podane na stronie internetowej oraz dostępne w gablocie parafialnej.

• Traktuj innych tak, jak chcesz, aby inni traktowali Ciebie.
• Pamiętaj, że każda osoba jest kimś wyjątkowym i szczególnie obdarowanym przez Boga. Należą się jej szacunek i troska o jej dobro.
• Bądź tolerancyjny – szanuj odmienny wygląd, przekonania, poglądy i cechy koleżanek/kolegów.
• Pamiętaj, że przez różnorodność wzajemnie się ubogacamy.
• Masz prawo do zabawy i relacji z każdym dzieckiem, ale pamiętaj, że nie zawsze inne dziecko ma chęć do kontaktu z Tobą w danym momencie. Uszanuj to.
• Zachowaj otwartość i bądź wrażliwy na wszystkie osoby, nawet jeśli nie należą do grona Twoich najbliższych przyjaciół. Nie wykluczaj ich ze wspólnych działań, rozmów i szkolnych aktywności.

• Zachowuj życzliwość i szacunek wobec koleżanek/kolegów.
• Pamiętaj, że każdy ma prawo do wyrażania swojego zdania, myśli i przekonań, o ile nie naruszają one dobra innych osób.
• Słuchaj innych, gdy mówią. Nie przerywaj innym, gdy się wypowiadają.
• Zachowuj kulturę słowa w każdej sytuacji.
• Stosuj formy grzecznościowe.
• Pytaj o zgodę na kontakt fizyczny (przytulenie, pogłaskanie).

• Szanuj rzeczy osobiste i mienie innych osób.
• Zapytaj, jeśli chcesz pożyczyć od kogoś jakąś rzecz.
• Nie przeglądaj prywatnych rzeczy innych osób bez ich zgody. Każdy ma prawo do prywatności.
• Nie rób zdjęć, nie nagrywaj ani nie rozpowszechniaj wizerunku kolegów/koleżanek i innych osób bez ich wyraźnej zgody.
• Pamiętaj, że każdy ma prawo do przestrzeni osobistej. Jeśli inna osoba potrzebuje chwili samotności, uszanuj to. Naruszanie tej przestrzeni może rodzić konflikty.

• Nie stwarzaj sytuacji, w których ktoś czułby się celowo pomijany, izolowany.
• Nie stosuj przemocy fizycznej. Szturchanie, popychanie, kopanie czy siłowe przytrzymywanie kolegi/koleżanki naruszają jego/jej integralność fizyczną.
• Szanuj przestrzeń intymną kolegów/koleżanek. Nigdy nie dotykaj ich w sposób, który może być uznany za nieprzyzwoity lub niestosowny.
• Nie wyśmiewaj, nie obgaduj, nie ośmieszaj, nie zawstydzaj, nie upokarzaj, nie lekceważ i nie obrażaj kolegów/koleżanek.
• Nie wypowiadaj się w sposób obraźliwy o rodzicach kolegów/koleżanek.
• Nie zwracaj się w sposób wulgarny do innych.
• Pamiętaj, że żarty są wtedy żartami, kiedy nikt z ich powodu nie cierpi. Jeśli tak jest, natychmiast zakończ taką zabawę słowną.
• Nie narażaj siebie i innych uczniów na sytuacje zagrażające życiu i zdrowiu fizycznemu czy psychicznemu.
• Nie wyrażaj negatywnych, prześmiewczych komentarzy na temat zachowania, pracy, wyglądu kolegów/koleżanek.
• Nie zabieraj rzeczy należących do innych bez ich zgody.

• Szanuj innych i traktuj ich tak, jak chcesz, by traktowali Ciebie – dotyczy to wszystkich typów Twojej aktywności w sieci. Po drugiej stronie ekranu jest drugi człowiek.
• Pamiętaj, że cyberprzemoc często zaczyna się od tzw. „niewinnych żartów”. Nie każdy ma takie samo poczucie humoru. Uważaj na to, co piszesz i co publikujesz, w Internecie nic nie ginie. W świecie wirtualnym łatwo poruszyć lawinę wzajemnych niechęci, co może doprowadzić do konkretnej formy przemocy.
• Nie udostępniaj kontaktów do innych osób (telefonicznych, mailowych) bez ich zgody.
• Dbaj o swój oraz innych wizerunek w sieci – nie publikuj wrażliwych danych, powierzonych ci informacji oraz zdjęć i filmów ośmieszających innych. Szanuj ich prywatność.
• Chroń intymność swoją i innych. Nie wysyłaj i nie udostępniaj zdjęć lub filmów, które by ją naruszały.
• Sprzeciwiaj się hejtowi, sam nie publikuj obrażających i agresywnych komentarzy oraz reaguj, gdy zauważysz, że ktoś jest poniżany w Internecie. Nie przesyłaj dalej ośmieszających wiadomości. Zgłoś takie działania odpowiednim osobom.
• Nie prowokuj innych do niepotrzebnych, nieuzasadnionych kłótni. Trolling, świadome poniżanie, nękanie i zaczepki są zachowaniami niedopuszczalnymi.
• Nie wykluczaj swoich rówieśników z grup w mediach społecznościowych z powodu swoich prywatnych niechęci.
• Nie podszywaj się w Internecie pod inne osoby. Takie zachowanie w cyberprzestrzeni jest kradzieżą tożsamości. To jest przestępstwo.
• Jeżeli zauważysz, że ktoś nie wylogował się ze swojego konta, nie wykorzystuj tej sytuacji do działań, które przyniosłyby mu szkodę, ale życzliwie poinformuj go o jego nieuwadze.
• Pamiętaj, że groźby, pomówienia, nawoływanie do nienawiści, prześladowanie, ośmieszanie w cyberprzestrzeni także są karalne. Twoje działania w sieci nie są anonimowe.

• Wycisz się, uspokój, zatrzymaj niepotrzebną kłótnię, zanim stracisz nad sobą kontrolę. Zastanów się, co chcesz osiągnąć. Jeśli to możliwe, podejmij spokojną rozmowę z drugą stroną.
• Umów się na rozmowę w bardziej stosownych warunkach, w ten sposób zyskasz czas na konstruktywny dialog.
• Powiedz, co według Ciebie jest problemem, co przyczyną nieporozumienia, czego oczekujesz.
• Słuchaj drugiej osoby. Dopytaj o jej odczucia i oczekiwania. Podsumuj to, co usłyszałaś/usłyszałeś dla upewnienia się, czy dobrze zrozumiałeś/zrozumiałaś jej komunikat.
• Upewnij się, że Twój rozmówca powiedział wszystko odnośnie do swoich odczuć.
• Wspólnie wymyślcie rozwiązanie satysfakcjonujące obie strony.
• Jeśli nie uda się Wam dojść do porozumienia, poproś o pomoc osobę dorosłą, aktualnego opiekuna grupy. Porozmawiaj o tym z Twoimi rodzicami. Nie rozwiązuj konfliktu samodzielnie.
• Nie bądź obojętny, gdy komuś dzieje się krzywda. Zawsze poinformuj o tym osobę