1000-LECIE KORONACJI BOLESŁAWA
CHROBREGO NA PIERWSZEGO KRÓLA POLSKI
Wiosną 1025 roku miało
miejsce znamienne wydarzenie – dotychczasowy książę Bolesław, nazwany później
przez potomnych Wielkim lub Chrobrym, dopełnił aktu koronacji królewskiej,
stając się w ten sposób pierwszym namaszczonym na króla władcą Polski. Blask
królewskiej korony towarzyszył księciu już od ćwierć wieku, odkąd na pamiętnym
Zjeździe Gnieźnieńskim w roku 1000 cesarz Otto III symbolicznie nałożył mu na
skronie swój własny diadem, co późniejsza polska tradycja interpretowała jako
właściwy moment koronacji. Podjęte wówczas w Stolicy Apostolskiej starania o
zgodę na koronację zostały jednak storpedowane przez przeciwników polskiego
władcy, a przygotowaną już podobno koronę otrzymał książę węgierski Stefan
Święty. Dalszym dążeniom w tym kierunku przeszkodziła śmierć życzliwego Polsce
cesarza Ottona III oraz konflikt z jego następcą Henrykiem II, co na długie
lata opóźniło realizację planów koronacyjnych polskiego monarchy.
Żaden kronikarz z epoki, a jesteśmy tu zdani
jedynie na niechętne władcy polskiemu przekazy niemieckie, nie podał daty
dziennej ani miejsca tego wydarzenia. Na podstawie pośrednich danych można z
dużym prawdopodobieństwem wskazać na 18 kwietnia 1025 roku, na który to dzień
przypadała w tym roku Wielkanoc, oraz jako miejsce koronacji – archikatedrę w
Gnieźnie, związaną z kultem świętego Wojciecha. Bolesław Chrobry zręcznie
wykorzystał niepewną sytuację cesarstwa po śmierci swego długoletniego wroga
Henryka II w 1024 roku, jak i niemal równoczesną śmierć papieża Benedykta VIII,
by – prawdopodobnie nie pytając się nawet o zgodę ich następców – dopełnić
ceremonii namaszczenia i koronacji, wieńczących długoletnie starania. Dokonał
tego niemal w przeddzień śmierci, która nastąpiła 17 czerwca, niespełna dwa
miesiące później.
Pierwsza koronacja z 1025 roku, czyniąca z
monarchy pomazańca bożego, była również aktem politycznym, manifestacją woli
niepodległości i suwerenności młodego państwa polskiego. Polskę zaczęto też
odtąd określać i opisywać jako królestwo, choć godność monarsza jej władców
ostatecznie utrwaliła się dopiero po koronacji Władysława Łokietka w 1320 roku.
Warto o tym pamiętać, patrząc na polskie godło państwowe, na którym korona na
głowie Orła Białego przypomina o tej pierwszej koronacji, dokonanej prawie
tysiąc lat temu. Obchodów
1000-lecia koronacji królewskich Bolesława Chrobrego i Mieszka II Lamberta.
Główne uroczystości państwowe i kościelne odbędą się w dniach 26-27 kwietnia z
udziałem legata papieskiego, Episkopatu Polski i najwyższych władz państwowych
z prezydentem RP Andrzejem Dudą.
KONFERENCJA
EPISKOPATU POLSKI
Jak
informuje rzecznik prasowy archidiecezji gnieźnieńskiej, jubileuszowe obchody
będą się odbywać w łączności z odpustem św. Wojciecha, głównego patrona Polski
i archidiecezji gnieźnieńskiej, obchodzącej w tym roku 1025-lecie istnienia.
Program obejmuje uroczystości o charakterze państwowym i liturgicznym, a także
wydarzenia kulturalne i edukacyjne adresowane do mieszkańców Gniezna i
przybyłych gości.
„Świętowanie
rozpocznie się 23 kwietnia, kiedy to w katedrze gnieźnieńskiej celebrowana
będzie Msza św. w intencji mieszkańców Gniezna. Po Eucharystii odbędzie się
uroczysta sesja Rady Miasta. W piątek 25 kwietnia, na Placu św. Wojciecha u
stóp bazyliki prymasowskiej zaplanowano koncert zespołu TGD.
Obchody
państwowe to przede wszystkim wspólne posiedzenie posłów i senatorów RP, na
którym obecny będzie Prezydent RP Andrzej Duda. Uroczyste obrady odbędą się w
sobotę 26 kwietnia o 12.00.
O 15.30 w
katedrze gnieźnieńskiej zaplanowano uroczysty koncert koronacyjny, podczas
którego wystąpi Chór Prymasowski oraz Capella Musica Gnesnensis. W tym samym
czasie w kościele bł. Radzyma Gaudentego (pierwszego arcybiskupa metropolity
gnieźnieńskiego) modlić się będą przy jego relikwiach młodzi z całej
archidiecezji oraz misjonarze, którzy w niedzielę otrzymają z rąk nuncjusza
apostolskiego krzyże misyjne. Eucharystii przewodniczyć będzie biskup
pomocniczy gdański Piotr Przyborek.
„Obchody
kościelne jubileuszu rozpoczną się w sobotni wieczór w katedrze gnieźnieńskiej
pierwszymi Nieszporami o św. Wojciechu. Po nabożeństwie, jak co roku, wyruszy
procesja z relikwiami św. Wojciecha, która przejdzie do kościoła św. Michała
Archanioła, gdzie przewidziano krótkie wystąpienia biskupów i błogosławieństwo.
W niedzielę 27 kwietnia relikwie św. Wojciecha zostaną przeniesione procesyjnie
na powrót do katedry gnieźnieńskiej, gdzie sprawowana będzie uroczysta Msza św.
pod przewodnictwem legata papieskiego, koncelebrowana przez księży biskupów z
Polski i zagranicy.
Jubileusz
1000-lecia koronacji Bolesława Chrobrego i Mieszka II Lamberta to kolejne
obchody znaczących rocznic historycznych po świętowanym w 2016 roku 1050-leciu
Chrztu Polski i obchodzonej w 2017 roku 600. rocznicy prymasostwa polskiego. Te
trzy dziejowe wydarzenia były ściśle związane z Gnieznem będącym w państwie
Piastów ważnym ośrodkiem politycznym i duchowym. Tym drugim pozostało przez
całe dzieje Polski ze względu na obecność w katedrze gnieźnieńskiej relikwii
św. Wojciecha. Ciało męczennika sprowadził do Gniezna w 997 roku Bolesław
Chrobry. W 1000 roku do jego grobu pielgrzymował cesarz Otton III, ogłaszając
podczas słynnego Zjazdu Gnieźnieńskiego utworzenie przez papieża Sylwestra II archidiecezji
i metropolii gnieźnieńskiej z trzema podległymi biskupstwami w Krakowie,
Wrocławiu i Kołobrzegu – pierwszej samodzielnej organizacji kościelnej na
ziemiach polskich, która znacznie umocniła młode państwo polskie także w
wymiarze politycznym.
Zjazd
gnieźnieński był również przełomem w staraniach Bolesława Chrobrego o koronę.
Niektórzy historycy za koronację uznawali opisany przez Galla Anonima gest
nałożenia przez Ottona III na głowę Bolesława Chrobrego cesarskiego diademu.
Zdaniem większości było to jednak mające rangę symbolu wyróżnienie
potwierdzające status Bolesława jako samodzielnego władcy chrześcijańskiego i
cesarskiego sprzymierzeńca. Na koronację książę polański musiał czekać jeszcze
ćwierć wieku, a finalizację starań zatrzymała przedwczesna śmierć Ottona III
(zmarł 1002 r.) i papieża Sylwestra II (zmarł 1003 r.). Następca młodego
cesarza – Henryk II nie był Bolesławowi Chrobremu przychylny, a wzajemnych
relacji nie poprawiała wieloletnia wojna. Dopiero więc śmierć cesarza w 1024
roku i dokonana w tym samym czasie zmiana na tronie papieskim przyniosła
sposobną chwilę.
Bolesław
Chrobry koronował się w 1025 roku. Historycy są dość zgodni w kwestii daty
dziennej i miejsca. Uroczystość odbyła się w Wielkanoc 18 kwietnia lub w
uroczystość św. Wojciecha 23 kwietnia. Terminem branym pod uwagę, choć
zdecydowanie rzadziej, są również Zielone Świątki, które w 1025 roku przypadały
6 czerwca (17 czerwca Bolesław zmarł). Miejscem była prawie na pewno katedra
gnieźnieńskie – kościół arcybiskupów gnieźnieńskich, którzy mieli prawo i
przywilej namaszczenia króla. W 1025 roku arcybiskupem gnieźnieńskim był bliżej
nieznany Hipolit. On również koronował jeszcze w tym samym roku,
najprawdopodobniej na Boże Narodzenie, syna Bolesława Mieszka II Lamberta i
jego żonę Rychezę, pierwszą królową Polski.
